Herbezinning op de tegenprestatie in de bijstand: nieuwe denkrichting uit onderzoek

Wie een bijstandsuitkering ontvangt kan gevraagd worden om een tegenprestatie te leveren: een onbetaalde maatschappelijke nuttige activiteit. Daarbij valt te denken aan wandelen met ouderen, schoffelen in een buurttuin, straten helpen schoonmaken of vrijwilligerswerk doen in een buurthuis. In de praktijk worstelen gemeenten, bijstandsontvangers én vrijwilligersorganisaties met de vraag hoe de tegenprestatie nuttig en betekenisvol kan zijn. Op basis van eerder onderzoek zet het FSP een nieuwe denkrichting uiteen om de tegenprestatie beter te laten aansluiten op de belevingswereld van gemeenten, vrijwilligersorganisaties en bijstandsontvangers. Deze bevindingen zijn onlangs gepubliceerd in een artikel in het vaktijdschrift Sociaal Bestek (nr. 3, september 2019). Dit is gedaan in samenwerking met het lectoraat Persoonlijk Leiderschap & Innovatiekracht van NHL-Stenden Hogeschool.

Opgetekende ervaringen en afstudeeronderzoeken naar Leeuwarden Fryslân Culturele-Hoofdstad laten zien dat sociaal-culturele activiteiten het puzzelwerk rondom de tegenprestatie kan vergemakkelijken en de participatie bevordert. Dit vraagt wel een andere invulling van de tegenprestatie en het oorspronkelijke wederkerigheidsprincipe (‘voor wat hoort wat’). Verder onderzoek blijft nodig om beter zicht te krijgen voor wie en wanneer deze andere invulling bijdraagt aan een betere participatie.